Column 2025 - Het Zuiderpark - Ondanks het gegeven dat met de aanleg van het Haagsche Zuiderpark in 1923 is begonnen en vanaf circa 1925 de eerste voetbalwedstrijden in het park werden gespeeld, zal in dit artikel met name worden ingezoomd op de periode vanaf circa 1950, inclusief voetbalverenigingen die omstreeks 1950 al in het Zuiderpark speelden en/of vanaf circa 1950 in het Zuiderpark hebben gevoetbald. Helaas heb ik moeten vaststellen dat een viertal verenigingen die in 1950 in het Zuiderpark hun thuiswedstrijden afwerkten niet meer bestaan of een fusie met een andere voetbalvereniging zijn aangegaan. Moet hier wel even een scheiding worden gemaakt tussen het 1e en 2e gedeelte van het Zuiderpark. 

De eerste voetbalverenigingen die in 1925 op de grasmatten van het Zuiderpark hun thuiswedstrijden speelden waren: ADO, HDV, de Ooievaars, VCS, SVC, RVC en Celeritas. 

AVV Triomph (speelde in het 2e gedeelte van het Zuiderpark) werd na het seizoen 2004/2005 opgeheven, De Ooievaars (tevens bespeler van velden in het 2e gedeelte van het Zuiderpark) vertrok in 1977 uit het Zuiderpark en heeft in 1986 haar laatste wedstrijden op hun twee velden aan de Guntersteinweg gespeeld. VVP en RAVA speelden in het 1e gedeelte van het Zuiderpark, beschikten samen over drie velden en een gezamenlijk clubhuis, vertrokken echter in 1996/1997 noodgedwongen uit het Zuiderpark. Er moest plaats worden gemaakt voor de huidige atletiekvereniging die anno 2021 twee atleten wist af te vaardigen welke zilver op de olympische spelen in Japan wisten te veroveren. RAVA vertrok destijds naar de twee velden in Houtwijk, alwaar BTC in 1997 helaas de stekker uit de vereniging moest trekken - VVP vertrok naar GDS alwaar een geslaagde fusie werd gerealiseerd. GDS en VVP gingen verder als sv Erasmus, een van de weinige fusies die binnen het Haagsche voetbalwereldje als geslaagd kan worden bestempeld. De geslaagde integratie van beide voetbalculturen is o.a. vast te stellen d.m.v. het zogenaamde ‘Sloten’ - een jaarlijks terugkerend fenomeen waarbij sv Erasmus-vrijwilligers keihard werken om de sloten rondom het complex vrij te maken van natuurlijke blokkades. Als een vereniging e.e.a. in eigen beheer heeft, komt dit bepaald niet eenvoudige klusje, elk jaar weer terug. 
Nu er is ingezoomd op de vier niet meer bestaande voetbalverenigingen mogen de voetbalverenigingen die hebben weten te overleven niet onbenoemd blijven. Uiteraard hebben we ADO dat in 1925 een vaste stek in het Zuiderpark (2e gedeelte) kreeg en in 2025 nog immer een aantal velden in het Zuiderpark bespeelt - sinds 2017 beschikt men over een BVO-volwaardig en geweldig gemoderniseerd jeugdcomplex. HDV speelde vanaf 1925 tot 2024 (dus 99 jaar) in het 2e gedeelte van het Zuiderpark - verhuisde in 2024 naar het voormalige ADO-honkbalcomplex. W.I.K. heeft na enige omzwervingen in 1951 definitief een plekje in het 2e gedeelte van het Zuiderpark mogen betrekken - HPSV speelt sinds 1936 op een uniek gelegen Zuiderpark-locatie waar officieel de ingang aan de Loevesteinlaan zou liggen. Dan is het tevens opmerkelijk dat de drie nog in het Zuiderpark actieve voetbalverenigingen al meer dan honderd jaar bestaan, dit is helaas niet voor elke voetbalvereniging weggelegd. Dit waren overigens niet de enige voetbalverenigingen die de velden in het Zuiderpark hebben bespeeld. Wat te denken van Oranjeplein dat van 1992 tot 2007 in de hoek bij W.I.K. heeft gespeeld en aldaar, nabij het W.I.K.-clubhuis, beschikte over een eigen clubhuis waar op een gegeven moment zelfstandig twee kleedkamers zijn aangebouwd. Door de Oranjehemden zijn destijds de handen enorm uit de mouwen gestoken, echter in 2007 vertrok men toch naar het terrein van de Postduiven. Nog tijdens de AVV Triomph periode trok voetbalvereniging RVA in 2003 in bij de blauw/witten van trainer Hugo Lochtenberg die in het Zuiderpark jarenlang als speler/trainer heeft uitgeblonken. Dit kan tevens worden gesteld van trainer Jan Vreeswijk die van 1976 tot 1985 de coaching van Triomph op zich heeft genomen. Overigens heeft RVA later haar naam in RVA/Anadole gewijzigd en is men in 2013 vertrokken naar de Celeritas-velden aan de Leyweg. Ook RVA/Anadole bestaat niet meer, dit is overigens niet voor een andere voormalig Zuiderparkbewoner van toepassing - het betreft VCS dat van 1953 tot 1957 van de ADO-velden gebruik heeft gemaakt en in 1957 naar de velden aan de Dedemsvaartweg is verhuisd. Waar velen mee onbekend zullen zijn is dat Paraat in de jaren vijftig één van de vier kleine velden in het 2e gedeelte van het Zuiderpark heeft bespeeld en destijds noodgedwongen is uitgeweken naar HPSV. 
Op het eerste gezicht is er, naast een nieuwe kantine, sinds de jaren 80 bij HPSV nauwelijks iets veranderd. Echter schijn bedriegt. Men heeft inmiddels de beschikking over een kleine tribune en daar waar in de jaren 80 rondom het enige HPSV-veld een soort van hardloopbaan lag zijn slechts de contouren van deze baan zichtbaar. Wat velen niet zullen weten betreft het gebruik van de hardloopbaan bij HPSV. Uiteraard werd deze door de Haagse Politie gebruikt om de conditie op peil te houden, echter dat voormalig Marechaussee topper Coos Hübscher, als trainer van W.I.K. de weg wist, hebben de W.I.K. selectievoetballers geweten. Met name in de periode 1975/1978 werd bij afkeuring van de velden uitgeweken naar het strand of de HPSV-voorziening. Aangezien de heer Hübscher het stel goed in de gaten kon houden is menig HPSV-rondje afgewerkt. Anno 2025 zijn er nog W.I.K.-spelers die volop afgrijzen terugkijken op deze voorziening.
Als u heden ten dage het 2e gedeelte van het Zuiderpark betreedt ziet u de prachtige sportcampus, het geweldige ADO-jeugdcomplex, een in opbouw ADO-trainingscomplex en een kunstgrasveld van W.I.K.. Naast de in 1976 gebouwde, oude, W.I.K-kleedkamers, vindt u vier nieuwe kleedkamers, een uitgebreid W.I.K.-materiaalhok alsmede terras, een veelheid aan aangelegde W.I.K.-zonnepanelen en een volledig gerenoveerd W.I.K.-clubhuis. De voormalige Triomph en HDV velden worden sinds tweede kwartaal 2024 vervangen door een ADO-trainingscomples, ziet u op het voormalige intrapveldje (naast het oude stadion) van ADO strandvolleybalveldjes alwaar talentvolle alsmede top-Beach volleyballers vrijwel dagelijkse het lichaam aan strakke trainingen onderwerpen - tot slot kunt u vaststellen dat de reguliere voetbalvelden er als een zonnetje bijliggen. Veld 2 naast het kleine veld van W.I.K. voor de kantine is vervangen door een multifunctioneel sportveld voor de Haagse Sportacademie.
Wat waren die voetbalvelden in de jaren 70, 80, 90, 00 en 10 rampzalig van kwaliteit. Een veelheid aan afkeuringen, met name in het regenachtige najaar, waren bijna vanzelfsprekend. Nadat de sportcampus en de bijbehorende infrastructuur in de periode 2015/2017 werd opgeleverd zijn de grasvoetbalvelden in het Zuiderpark nauwelijks meer afgekeurd, afkeuringen die tijdens het uitgraven van de velden in 2015 duidelijk konden worden verklaard. Alle drainage bleek volledig verzakt, beschadigd en absoluut niet functioneel - zeker nadat in 1994 voorafgaande aan de wereldruiterspelen met zwaar beladen vrachtwagens alle velden een enorme opdonder hebben gehad. Vrachtwagens met loodzware tribunedelen waarmee tijdens het vierjaarlijkse evenement tribunes worden opgebouwd. 
Voorafgaande aan de Wereldruiterspelen, werden de lichtinstallaties van W.I.K. en HDV verwijderd. Na afloop van dit spektakel was er vanuit de kas der wereldruiterspelen geen cent beschikbaar om e.e.a. in oude staat te herstellen. Sterker nog, de veldverlichting van het W.I.K.-hoofdveld werd tot 2015 niet meer in ere hersteld. Pas in 2015, toen het W.I.K.-complex door de Gemeente Den Haag volledig werd gerenoveerd, werd het aangelegde kunstgrasveld voorzien van een moderne lichtinstallatie.
De nazorg over de wereldruiterspelen verdient vanuit de organisatie alsmede de Gemeente Den Haag echter absoluut geen schoonheidsprijs. Nadat W.I.K. (tijdelijke inwoning bij Spoorwijk) was teruggekeerd in het Zuiderpark bleek dat de Gemeente van o.a. het onderhoud van de kleedkamers af wilde en dat men graag zag dat de verenigingen alles, dus ook het onderhoud, in eigen beheer namen. Voor het symbolische bedrag van één gulden (onze oude munteenheid) werden de zes kleedkamers door W.I.K. van de Gemeente overgenomen. Maar dan heb je ook wat zal men zeggen. Uiteraard is één gulden niets, echter wetende dat zowel de vloerverwarming, de warmwaterketel alsmede de riolering door de jaren heen de nodige reparatie/herstel kosten met zich hebben meegebracht is het wel begrijpelijk dat men het geheel voor het genoemde bedrag heeft verkocht.

Inmiddels ligt er sinds 2016 in het Zuiderpark een prachtig ADO-jeugdcomplex. Een mooi visitekaartje voor de stad, echter met name voor ADO-Den Haag dat in deze omgeving de opleiding kan optimaliseren en tegenstanders netjes kan ontvangen. Een professionele uitstraling waarmee men hopelijk kan concurreren met de grote BVO’s uit Nederland. 

Vergeten zijn het feitelijk onbewoonbare clubhuis en kleedkamers van de BVO die recht tegenover het ADO-jeugdhoofdveld waren gelegen en dat is maar goed ook. Andere clubhuizen en kleedkamers van Zuiderparkverenigingen zijn in de loop der decennia diverse keren gerenoveerd of volledig nieuw opgebouwd. Zo is het clubhuis van Triomph in 1972 gebouwd en maakte men als kleedgelegenheid gebruik van twee kleedkamers die in de hoek van het complex waren gestationeerd. In de jaren 60 en 70 werd het water verwarmd door zogenaamde geisers en dit was niet anders bij W.I.K. en HDV die tevens vanaf 1960 gebruik hebben gemaakt van een nieuw, gezamenlijk, clubhuis. Een clubhuis dat door middel van een schuifwand in twee delen kon worden gesplitst zodat zowel HDV als W.I.K. op zondagen toch het gevoel hadden dat zij over een eigen kantine beschikten. Ten behoeve van feestavonden werd de schuifwand geopend en kon of HDV of W.I.K. over een ruimere feestzaal beschikken. De W.I.K./HDV kleedmakers zijn overigens in 1976 vervangen door een geheel nieuw kleedgebouw met zes kleedkamers, één scheidsrechters kamer en één verzorgingsruimte. Het huidige W.I.K.-clubgebouw is opgeleverd in 1973 en is met circa 10 meter verlengd in 1979. Als u heden ten dage het W.I.K.-clubhuis betreedt en richting bestuurskamer wandelt treft u circa drie meter voor de gang naar de bestuurskamer een vloerafscheiding die feitelijk aangeeft vanaf welk punt men in 1979 heeft uitgebreid.
Voordat e.e.a. te verwarrend wordt is het noodzakelijk uit te leggen dat HDV tot 1977 op het huidige W.I.K.-veld heeft gespeeld en destijds is verhuisd naar het huidige HDV-complex vanwaar de Ooievaars in 1977 is vertrokken. Dus vanaf het moment dat W.I.K. in 1973 haar nieuwe clubhuis betrad is HDV in het in 1960 betreden clubhuis achtergebleven. Vanaf 1977 heeft dit clubhuis nog kortstondig dienst gedaan als W.I.K.-jeugdhonk en had W.I.K. de beschikking over zes kleedkamers. Zes kleedkamers die in 2016 zijn uitgebreid met vier nieuwe kleedkamers op de plek waar ooit de Oranjeplein-opstal werd opgebouwd.

In de periode dat HDV in 1977 overstak naar haar nieuwe locatie had men de beschikking over het voormalige de Ooievaars-clubhuis, echter besloot men toch een nieuw clubhuis op te bouwen. De nieuwe opstal werd in 1978 opgeleverd en wordt tot op dit moment gebruikt. In die periode is tussen de clubhuizen van Triomph en HDV een kleedgebouw met 6 kleedkamers opgeleverd. Kleedkamers die nu nog alleen door HDV worden gebruikt, echter door de jaren heen uiteraard tevens door Triomph, RVA en RVA/Anadole zijn benut.
Als je heden ten dage bij W.I.K. langs wandelt valt het op hoe belangrijke iconen worden geëerd. Zo zien we bij bij W.I.K. het Ben de Koster terras. Al die Zuiderpark-clubs hebben generaties lang allerlei iconen op bestuurlijk alsmede op voetbalgebied kunnen koesteren, echter zonder iemand tekort te doen is RAVA-icoon Dries Weber zeker iemand die niet onbenoemd mag blijven. 

Tegenover het kleine W.I.K-veld (tot 1975/1976 het enige W.I.K-veld) woonde in de jaren tachtig een consul die in de weekenden de Zuiderpark velden moest goed- of afkeuren. Afgekeurde velden, het was schering en inslag. Toegegeven de velden waren in die tijd niet best, echter er waren best wel weekenden dat de Zuiderpark-voetballers het gevoel hadden dat de boel onterecht werd afgekeurd. Uit pure frustratie heb ik (Rini Toet) toentertijd in het clubblad (niet wetende dat de consul het clubblad ook wekelijks in de brievenbus ontving) beschreven dat bij mij de indruk bestond dat de consul al uit het raam kijkende de velden keurde. Gevolg, een boze consul die een klacht bij het toenmalige bestuur heeft ingediend. E.e.a. is vervolgens gesust, zeker omdat alle Wikkers er best wel van doordrongen waren dat de consul echt wel zijn bed uit kwam en hij de velden daadwerkelijk in alle vroegte keurde. In weer en wind - als regen, sneeuw, ijs en ijzel de velden bedreigden - liep de consul voor dag en dauw over de velden om de boel objectief te keuren. Het betreft dus vrijwilligers die veel voor de voetballende medemens over hadden, onmisbaar. 
Overigens was het veld van Triomph best wel een gezellig veld, echter helaas wel veelal als eerste afgekeurd. Ergens begin jaren negentig heeft de gemeente dit veld circa zestig centimeter opgehoogd en voorzien van een mooie afrastering. Of het heeft geholpen is mij onbekend, echter als je vanaf W.I.K. naar Triomph wandelde liep je als het ware tegen een obstakel aan waarvan ik altijd heb gedacht dat als men een sliding nam en te ver door zou glijden zomaar naar veld 2 gelanceerd kon worden. Waarbij men dan weer de kans had in een enorme plas water te belanden, een watermassa mede veroorzaakt door het van het verhoogde veld extra weggelopen water. 
Waar velen mee onbekend zijn is dat Triomph al in 1963 beschikte over een lichtinstallatie en men hiermee in navolging van ADO de tweede Zuiderparkvoetbalvereniging was die over een verlicht veld beschikte. De overige voetbalverenigingen moesten het in die tijd hebben van geïmproviseerde trainingen op andere locaties en/of vervroegde trainingen. Over geïmproviseerde trainingen gesproken, een veelheid aan Zuiderparkclubs is in de jaren 70, 80 en 90 vaak genoeg uitgeweken naar het strand en 1 of 2 rondjes Zuiderpark (grote ronde 4.5 km) werden door niet-lopers als rampzalige trainingen beschouwd. Daarnaast werd de parkeerplaats naast het ADO-stadion gebruikt om kleine partijtjes te spelen. Kortom, niet echt ideaal echter wel noodzakelijk - maar best wel een mooie tijd.
 

Toegang Zuiderpark - In de jaren zestig en zeventig was het in de weekenden overigens niet zomaar mogelijk het tweede gedeelte van het Zuiderpark gratis te betreden. Alle voetballers konden zich in die tijd bij het begin van het park, om de hoek van de huidige stoomtreinlocatie, identificeren met hun lidmaatschapskaart. Vanuit de Gemeente was een ambtenaar beschikbaar gesteld die zich in een klein hokje (bemand door de heer Scholten), met opening aan de voorzijde, bezighield met het innen van entreegeld voor niet leden en het controleren van de lidmaatschapskaarten. Toegang voor senioren bedroeg vijfentwintig cent, voor junioren vijftien cent. Echter, al in die tijd probeerde mensen onder deze toegangskosten uit te komen. Zo werden lidmaatschapskaarten uitgeleend en viste ambtenaar Scholten achter het net. 
 

Illegaal bij ADO naar binnen - Schuin tegenover het (bovengenoemde) gemeentelijk hokje was een afgebakend terrein als fietsenstalling ingericht. De beheerder van de fietsenstalling ontving tien cent per geparkeerde fiets, echter daar bleef het niet bij. Vlak bij de fietsenstalling was in die tijd een ingang richting ADO-tribunes en de controleurs van de ADO-kaartjes waren goed bevriend met de beheerder van de fietsenstalling. Zo goed, dat als een bekende zonder de volle mep te moeten betalen een wedstrijd van ADO wenste te bezoeken, hij voor 2,50 gulden, via de beheerder van de fietsenstalling in samenwerking van de ADO-controleurs, wedstrijden van ADO kon bezoeken. Menig Zuiderpark-amateurvoetballer heeft in die tijd van deze optie gebruik gemaakt - dit heeft de beheerder bepaald geen windeieren gelegd. Daarnaast hebben velen gebruik gemaakt van het feit dat voor één gulden het grote hek naast het hek van ADO werd geopend, om zodoende de auto nabij het clubhuis te kunnen parkeren. Scheelde weer vijf minuten wandelen!
 

Risicowedstrijd - In de jaren tachtig was er in het Zuiderpark bij thuiswedstrijden van ADO Den Haag, regelmatig sprake van risicowedstrijden. Tegenstanders en toeschouwers van de Zuiderparkamateurclubs waren verplicht voor 12.30 uur het Zuiderpark te betreden, anders geen toegang. Helaas kwam dit niet ten goede van de amateurverenigingen, echter het wangedrag van een deel van de supportersgroepen was onthutsend en de Gemeente Den Haag kon niet anders dan handhaven van de genomen toegangsmaatregelen. Gevolg, minder toeschouwers (van zowel thuis- als tegenpartij), minder inkomsten en verlies van leden die het zat waren om op zondagen naar een hermetisch afgesloten Zuiderpark af te reizen. Het is zelfs voorgekomen dat bij een beenbreuk de hulpverlening vanuit ambulances onverantwoord lang is vertraagd.
Het hek eruit lopen - Harrie Heijnen was een Nederlands voetballer in de jaren zestig en zeventig. Hij kwam onder meer uit voor VVV en ADO en speelde één interland voor het Nederlands elftal en stond meestal als rechtshalf of rechtsbuiten opgesteld. Als rechtsbuiten maakte hij in zijn ADO-tijd furore als man van snelheid en al spoedig hadden de supporters voor Heijnen gekscherend bedacht dat als hij op snelheid lag het hek open moest. Het zal 2013 zijn geweest. De linksbuiten van WIK zaterdag 1, een kind van de club en later WIK DJ alsmede grensrechter van WIK 2, maakt een aantal onnavolgbare bewegingen op volle snelheid en bereikt de achterlijn van het hoofdveld (toen nog gras) richting kleedkamers. De snelheid van zijn actie is van dien aard dat de enthousiasme speler, na het voorzetten van de bal, met vol gewicht tegen het hekwerk belandt. Het hekwerk kan het imposante lichaam van deze persoon vervolgens niet verdragen, met gevolg dat het hek er daadwerkelijk, letterlijk en figuurlijk, wordt uitgelopen. We hebben nog weken van het ontwrichte hekwerk en het opmerkelijke moment nagenoten.
 

Rolling Stones - The Rolling Stones speelden op 29 en 30 mei 1976 tweemaal in het oude FC Den Haag stadion in het Zuiderpark. 

De parade in het Zuiderpark - in 1997 strijkt het theatergezelschap “De Parade” neer in het Haagse Zuiderpark en overnachten de artiesten en allerlei ondersteuners in caravans welke rondom de velden van W.I.K. zijn geparkeerd. Voor een kopje koffie en sanitaire noodzakelijkheden worden in die tijd o.a. de kantine en de kleedkamers van W.I.K. beschikbaar gesteld. Inmiddels is de parade uitgegroeid tot een groots nationaal gebeuren en slaat de Haagse parade haar tenten jaarlijks op in het Westbroekpark.
 

Piet de Zoete - Eind jaren zeventig is vanuit de Zuiderparkcommissie, o.a. bestaande uit voetbalverenigingen ADO, HDV, Triomph, W.I.K., VVP, RAVA en HPSV aan ADO verzocht of (zwaar) geblesseerde spelers wellicht door de ADO-sportverzorgers konden worden behandeld. Het team van ADO-fysiotherapeuten, onder leiding van Piet de Zoete, heeft destijds diverse amateur-geblesseerden uitgenodigd om aldaar aan een sneller herstel van bijvoorbeeld een enkel kwetsuur te kunnen werken. Helaas heeft deze activiteit niet lang standgehouden.
 

De overleden muis - Het is na een donderdagavond training als drie eerste elftalspelers om circa 1.30 uur in de nacht, tijdens een soort van voorbespreking van de komende wedstrijd, plotseling een muis achter de bar zien wegglippen. Aangezien het in het Zuiderpark wemelt van de ratten en de muizen is het niet vreemd dat tijdens de nachturen de muizen in beweging komen. De barmedewerker van dienst besluit het arme beest te volgen en slaagt erin de muis door middel van het vastklemmen van een aantal kratten bier, waarachter de muis denkt veilig te zijn, te vangen. Dit gebeurt met een dusdanig geweld dat de muis overleden blijkt te zijn. Het drietal bedenkt vervolgens dat er waardig afscheid van de muis genomen dient te worden en besluit er een soort van ceremonieel afscheid van te maken. De veldverlichting wordt aangezet en de begrafenisstoet van drie man vergezeld de dode muis van de kantine naar de middenstip op het kleine veld voor de kantine. De laatste persoon met de koperen bar bel in handen, zodat de muis onder een monotoon geluid naar zijn eindbestemming wordt begeleid. Terwijl de muis in een gepast doosje op zijn laatste rustplaats wordt begraven klinkt het geluid van de koperen bel, een goed georganiseerde kerkdienst is er niets bij. Zeker omdat e.e.a. gepaard gaat met een heuse afscheidsrede, waarbij het nog net niet zover komt dat het emotionele W.I.K.-trio de tranen de vrije loop laat.
 

Eddy Moreels was in de jaren 70 trainer van VVP en parkeerde zijn auto altijd bij de kleedkamers. Op een dag reed hij met zijn nieuwe, nogal omvangrijke auto, naar zijn vaste parkeerplek, echter de doorgang bleek te nauw voor zijn nieuwe bolide. De linker en rechter spiegel knetterde vervolgens tegen het asfalt.

De bezetters waren zo vriendelijk geweest om in 1944 het complete Nederlandse voetbal te verbieden - echter na de bevrijding in mei 1945 wilde het Nederlandse volk alles zo snel als mogelijk weer oppakken. Zo ook het voetbal.
Uit de diverse artikelen is het mij inmiddels duidelijk geworden dat er enorme vraagstukken inzake de voetbalvelden, de voetbalkleding, het schoeisel en de ballen van toepassing waren. 
Daarnaast was het de vraag hoe het met de leden zat die bijvoorbeeld in Duitsland te werk waren gesteld. Wat te denken van de mensen die de concentratiekampen niet hadden overleefd, waaronder uiteraard leden van voetbalclubs. Als gevolg van hiervan was het bijvoorbeeld voor voetbalvereniging de Ooievaars lastig om elftallen samen te stellen, dit lukte uiteindelijk op beperkte schaal. En verder de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog die direct na de capitulatie van Japan - in augustus 1945 - in gang werd gezet. Veel Nederlandse jongemannen - waaronder Haagse voetballers - vertrokken in augustus 1945 naar Indonesië. Nederland was bevrijd, echter de periode van herstel vrat veel energie en tijd. Het is daarom toch best wel knap dat het voetbal zo snel weer werd opgepakt.
In de sportkroniek van juli 1945 viel te lezen dat in de Haagsche regio - bij een rondje langs de velden - o.a. houtrovers een veelheid aan clubtenten en kleedgelegenheden als het ware hadden ontmanteld - niet zo vreemd als men bedenkt dat het volk tijdens de hongerwinter uiteraard hout nodig had om in bepaalde behoeften te voorzien. Van BMT aan de Fruitweg was blijkbaar vrijwel alle opstal in privé houtkachels verdwenen, de tent van de Spoorwegen was zo goed als geheel door onbevoegden gesloopt. De tent van RAVA en VVP zag er als een geraamte uit en zo kon men doorgaan met een lawine aan narigheid. Aan de huidige energiecrisis denkende is het dus maar goed dat de hedendaagse clubtenten vooral uit steen zijn opgebouwd!
Inmiddels had de Haagsche commissie terreintoezicht al het mogelijke gedaan om de zestig geëvacueerde Haagsche voetbalverenigingen onder te brengen en was men - met medewerking van voetbalverenigingen die gelukkig nog een eigen home hadden - erin geslaagd om alle voetbalverenigingen onder te brengen. Uiteraard was dit destijds een kwestie van passen, meten en plannen. Daarnaast kwamen de velden aan de Hoekwaterstraat te Voorburg vrij en niet lang hierna zou het Buurtweg-complex weer worden vrijgegeven. De velden aan de Fruitweg vormde het grootste probleem - deze velden hadden namelijk lange tijd onder water gestaan. 
Van de bestaande HVB-clubs hadden tijdelijk de volgende voetbalverenigingen zich teruggetrokken: Defensie, ECS0, Laurens, Minerva Boys, Prov. Waterstaat, RHV, St. Michael en Zuideinde. S.V.G.E.B. had de voetbalafdeling vaarwel gezegd - de voetbaltent was verdwenen zodat inwoner ADS voor een uitdaging kwam te staan. 
Diverse grote Haagsche voetbalclubs gaven - direct na de bevrijding - tekenen van leven en herstel. ADO in het Zuiderpark was er - van de eerste klassers - tijdens de oorlogsjaren verreweg het beste vanaf gekomen, want zowel haar veld als de tribunes waren ongeschonden uit de strijd gekomen. 
VUC’s accommodatie bleek lelijk geschonden door het fatale bombardement op het Bezuidenhout van 3 Maart 1945. Het hoofdterrein zelf was er toevallig best afgekomen, evenals de grote, open tribune, doch de overdekte tribune was grotendeels onbruikbaar geworden, evenals de kleedgelegenheden. Dat de oude „Wondertent” hopeloos kaduuk was, was op zichzelf zo belangrijk niet, maar menigeen met gevoel voor traditie deed het pijn dat juist die tent verwoest was. Wat de kleedgelegenheid betrof, behielp VUC zich nu met de indertijd van Houtrust overgeplaatste tent van HBS, echter de vraag was hoe dat verder moest als HBS op Houtrust zou terugkeren. Houtrust zelf was er trouwens ook niet zonder kleerscheuren vanaf gekomen, gelukkig waren de prachtige overdekte tribune en de staantribune aan de Sportlaan-zijde - indertijd Bakhuys-tribune genoemd - behouden gebleven, echter de open tribune was geofferd. Het veld zelf, het befaamde ringterrein, had zeer te lijden gehad van de Canadese wagens die daar na de oorlog tijdelijk waren ondergebracht. 

HVV’s hoofdveld was er vrij goed afgekomen - er werd al lustig gecricket en de voetballers konden, als het spergebied definitief was geopend is, ook op dit historische terrein terecht. De HVV-bijvelden daarentegen moesten echter geheel nieuw worden aangelegd. 
Quick was van de tweedeklassers het meest gedupeerd, want de krankzinnige tankgracht liep dwars door haar vroegere fraaie terreinencomplex. Quick moest dus nog wel gebruik maken van ADO’s gastvrijheid en met haar lagere elftallen op het Zuiderpark-veldje blijven spelen. 
Het moge duidelijk zijn dat de competitie nog niet in augustus 1945 kon worden hervat. De KNVB heeft destijds bedacht om de diverse competities later van start te laten gaan. Natuurlijk werden er in de zomermaanden al oefenwedstrijden gespeeld en toernooien georganiseerd - werden in oktober diverse rondes van de KNVB-beker afgewerkt - echter de competitiewedstrijden kwamen pas begin november op gang. 

De wedstrijden in de HVB tijdens het seizoen 1945/1946 duurden twee keer een half uur - de terreinnood lag hieraan ten grondslag.

De KNVB alsmede de HVB werden in de eerste maanden na de bevrijding overdonderd met verzoeken om te bemiddelen bij het verkrijgen van voetballen, voetbalschoenen, shirts, broekjes en kousen. Aangezien het benodigde materiaal na de oorlog uiteraard schaars was - was er destijds sprake van een enorme uitdaging. De voetbalbond en de voetbalbesturen zelf hebben in 1945 via de Sporttribune en hun clubbladen voormalige voetballers opgeroepen om zich te melden als zij nog ergens een voetbaltenue of voetbalschoenen in de kast hadden liggen. Of aan dit verzoek gehoor is gegeven is mij onduidelijk - het is mij inmiddels wel duidelijk waarom de tenues van teams aanzienlijk konden afwijken. Tevens kan ik nu aan mensen uitleggen waarom ik de afgelopen jaren oude foto’s met shirts heb gezien waarop gekleurde bretels werden gedragen. Bij W.I.K. waren die bretels zwart geverfd en droeg men hieronder een wit overhemd. Dat is dan ook weer duidelijk - dat is toch pure nostalgie.